Wereld Rookstop Dag – 28 mei 

Als diëtisten zijn we misschien niet de eerste hulpverlener waar men aan denkt bij rookstop, maar toch bevinden we ons vaak op een strategisch kruispunt: we begeleiden mensen bij gedragsverandering, leefstijloptimalisatie en lichaamsvertrouwen — stuk voor stuk elementen die nauw verbonden zijn met rookgedrag en het stoppen ervan. 

Diëtisten en rookstop: meer dan voeding alleen 

Hoewel de kerntaak van de diëtist het geven van voedingsadvies is, komen wij in de praktijk frequent in contact met cliënten die roken of recent gestopt zijn. In zulke situaties botsen voeding en gedrag op elkaar. Veel van deze cliënten ervaren cravings, emotioneel eetgedrag of een verhoogde angst voor gewichtstoename na rookstop. Deze zorgen zijn niet louter cosmetisch, ze kunnen een belangrijke drempel vormen om vol te houden of überhaupt de stap naar rookstop te zetten. 

Als diëtisten bevinden we ons in een unieke positie om gedragsverandering te ondersteunen: we werken dagelijks met mensen die worstelen met gewoontevorming, beloningsmechanismen en lichaamssignalen. Daardoor kunnen we een brugfunctie vervullen tussen rookstopbegeleiding en voedingsgedrag, door enerzijds te normaliseren wat er in het lichaam gebeurt na rookstop en anderzijds handvatten aan te reiken om op een constructieve manier om te gaan met gewichtszorg en trek. 

Met de juiste kennis kunnen we cliënten niet alleen helpen om rookvrij te blijven, maar ook om dat te doen met vertrouwen in hun lichaam en gedrag. 

De impact van roken op voedingsgedrag 

Roken beïnvloedt het eetgedrag op verschillende fysiologische en gedragsmatige niveaus. Als diëtist is het waardevol om deze interacties te begrijpen, zodat rookstopadvies beter kan worden afgestemd op het voedingspatroon en de zorgen van de cliënt. 

1. Verminderde eetlust tijdens het roken 
   Nicotine onderdrukt het hongergevoel via de hypothalamus. Rokers nemen daardoor vaak minder energie in. Na rookstop valt deze remming weg, met verhoogde eetlust als gevolg.
2. Gewichtstoename na rookstop 
   Een vaak gehoorde reden om niet te stoppen met roken is de angst voor bijkomende kilo’s. Mogelijke oorzaken zijn: verhoogde eetlust, een licht vertraagd metabolisme en het vervangen van sigaretten door snackgedrag.
3. Verstoorde smaak- en reukzin 
   Tijdens het roken zijn smaak en geur afgevlakt. Na rookstop herstellen deze zintuigen, wat eten aantrekkelijker maakt en de drang naar energierijke voeding kan verhogen.
4. Cravings en emotioneel eten 
   Cravings na rookstop zijn zowel fysiologisch als psychologisch. Nicotine vervulde vaak een belonende of stressverlagende functie, en wordt regelmatig vervangen door emotioneel eten. 
5. Microbiota & inflammatie 
   Roken verstoort de darmmicrobiota en verhoogt inflammatie, wat eetlustregulatie en metabole gezondheid negatief beïnvloedt. Herstel is mogelijk na rookstop, maar vraagt tijd en ondersteuning. 

Van diëtist tot tabakoloog: een waardevolle uitbreiding 

Als diëtist beschik je over een sterke basis in gedragsverandering, leefstijlcoaching en gezondheidsbevordering. Deze competenties sluiten nauw aan bij de vaardigheden die nodig zijn voor rookstopbegeleiding. Via een erkende opleiding kan je je verder specialiseren als tabakoloog, een gezondheidsprofessional die rokers begeleidt bij het stoppen. 

De opleiding Tabakologie en Rookstopbegeleiding wordt georganiseerd door de VRGT i.s.m. Universiteit Antwerpen, KU Leuven, UGent en VUB. Ze omvat online theorie, praktijkdagen en casusbegeleiding, en leidt tot een officieel erkend getuigschrift. Je wordt bovendien opgenomen in het nationale kadaster van tabakologen, waardoor doorverwijzingen via o.a. Tabakstop mogelijk worden. 

Meer info via: 
 🔗 www.uantwerpen.be/tabakologie 
 🔗 rookstop.vrgt.be 

Laagdrempelige opleidingen over rookstop 

Wie zich eerst wil verdiepen zonder meteen een jaaropleiding te volgen, kan via VRGT ook kiezen voor korte bijscholingen of e-learnings over rookstopbegeleiding. Deze zijn specifiek gericht op eerstelijnszorgverleners zoals diëtisten en behandelen onder meer: 

• motiverende gesprekstechnieken;
• farmacologische hulpmiddelen;
• terugvalpreventie. 

Bekijk het actuele aanbod via: 
 🔗 rookstop.vrgt.be/opleidingen 

Nuttige informatiebronnen voor hulpverleners 

• VRGT – Vlaams expertisecentrum voor rookstop: www.vrgt.be
• Tabakstop.be – Voor cliënten en zorgverleners: www.tabakstop.be
• Zorg en Gezondheid Vlaanderen – Eerstelijnsbeleid: www.zorg-en-gezondheid.be/rookstop
• Fares.be – Franstalig kenniscentrum met Nederlandstalige tools: www.fares.be 

Wereld Rookstop Dag is een uitnodiging aan diëtisten om hun impact te verruimen. Door inzicht in rookgedrag te combineren met onze expertise in voeding en leefstijl, kunnen we cliënten helpen hun rookstop duurzaam en met vertrouwen aan te pakken. 

Wil je zelf sterker staan in rookstopgesprekken? Volg dan een bijscholing of vorming via VRGT of overweeg de erkende opleiding tot tabakoloog. Jouw bijdrage maakt een verschil — letterlijk op adem komen begint soms met een gesprek over voeding.